Jouw beeld van Moederdag verandert als je dit leest!

Als werkende moeder vind ik het altijd leuk als er zomaar voor me gekookt wordt, als ik een bosje bloemen krijg of dat ik een keer de keuken niet hoef op te ruimen. De oprechtheid van het gebaar ligt in de spontaniteit.

Deze acties zijn tijdens Moederdag gestandaardiseerd, mits we onze kinderen dat leren. Toch is deze gecultiveerde dag meer dan een poging van de middenstand om een hogere omzet te draaien.

Ik persoonlijk heb niks tegen moederdag. Enerzijds is het goed dat we onze kinderen aanleren attent te zijn en hun waardering uit te spreken, anderzijds vind ik het leuk wanneer ondernemers hun creativiteit aanboren om leuke cadeautjes aan te bieden. Echter, het gebaar van waardering is wat centraal moet blijven staan.

Ik duik in dit artikel in de geschiedenis om te onderzoeken: Waar komt Moederdag eigenlijk vandaan?

Verering van de Moedergodin

Het vereren van moeders is een veel oudere traditie, dan de Moederdag zoals we die kennen. Deze traditie stamt volgens wikipedia af van de moedercultus in het klassieke Griekenland.

In het kort: Gaia is een figuur uit de Griekse mythologie. Zij is de oermoeder, de Aarde, die ontstond uit de Chaos aan het begin van de dingen. Gaia is de moeder van Rheia, voor wie rituelen gehouden werden.

Uit deze cultus is de huidige Moederdag voortgekomen en deze verspreidde zich door Griekenland van de zesde tot de vierde eeuw v.Chr. Het werd uiteindelijk in het jaar 205 v.Chr. in Rome geïntroduceerd.

De vrouw en de oermoeder werden niet alleen in de Griekse mythologie vereerd. De meeste religies en mythologieën kennen de verering van een moedergodin. De katholieke Kerk kent bijvoorbeeld een lange traditie van verering van Maria. We kennen ook Shakti uit het Hindoeïsme, Hathor uit het oude Egypte en Pachamama de inheemse moedergodin uit Zuid-Amerika, om er maar een paar te noemen.

Drie Moedergodinnen: Shakti, Hathor en Pachamama.

Vrouwen voor vrouwen

In Amerika werd Moederdag in het midden van 19e eeuw geïntroduceerd. Rechter Julia Ward Howe uit Philadelphia startte in 1870 een grote publiciteitscampagne voor Moederdag. Deze dag moest in het teken staan van pacifisme en ontwapening door vrouwen. Ik vind dit persoonlijk een prachtig voorbeeld van onze verbondheid met de gebruiken uit de oudheid. Rheia was de moeder van de Goden. Ze sprak het recht uit over de mensen. Deze vrouwelijke rechter Julia was op deze manier verbonden met Rheia. Ze zorgde voor de verbinding van vrouwen onder elkaar.

Haar initiatief kreeg bestaansrecht nadat Anna Marie Jarvis (1864-1948) in 1907 Moederdag begon te promoten als een dag van waardering voor moeders. Zij organiseerde deze dag ter nagedachtenis aan haar moeder Ann Reeves Jarvis. Ann organiseerde in de Amerikaanse Burgeroorlog de zogenaamde Mother’s Day Work Clubs om te zorgen voor voedsel en medicijnen voor hulpbehoevende moeders. President Wilson besloot 1914 dat elke tweede zondag in mei voortaan Mother’s Day zou zijn, een nationale feestdag.

Een duister randje: Anna Jarvis raakte rond 1920 verbitterd door de commercialisering van de feestdag. Ze verbond zichzelf aan de Mother’s Day International Association en claimde het copyright op de tweede zondag van mei. Hiervoor werd ze gearresteerd voor ordeverstoring. Samen met haar zus spendeerde ze haar familiebezit voor het voeren van campagne tegen de feestdag. Ze stierven in armoede. In het overlijdensbericht van Jarvis in de New York Times stond geschreven dat ze verbitterd raakte, omdat te veel mensen hun moeder een gedrukte ansichtkaart stuurden. Ze beschouwde een kaart als “een slecht excuus omdat men te lui is om een brief te schrijven”.

Globalisering van Moederdag

Moederdag heeft zich in zijn huidige vorm vanuit de Verenigde Staten over de rest van de westerse wereld verspreid. In maar liefst 58 landen wordt het op de tweede zondag van mei gevierd.

Toen er in Antwerpen in 1913 een moederdag werd geïntroduceerd op 15 augustus was de Amerikaanse Moederdag nog niet bekend. Dit viel op de feestdag van Maria, de patrones van de stad, tevens de dag van de grote Mariaprocessie. Op dit moment in tijd was de sociale orde grondig verstoord door ingrijpende modernisering. Er werd ingezet op het herstellen van de waardigheid van de familie, dit initiatief kwam echter van een man. Er werd alles aan gedaan om de rol van de moeder in gezin en maatschappij in beeld te brengen. De oplossing werd een speciale dag waarin de kinderen en vader de moeder moesten verrassen met versieringen, gelegenheidsversjes, bloemen, speciale broodjes en zelfs juwelen.

In 1924 kwam Moederdag overwaaien naar Nederland, toen de Koninklijke Maatschappij voor Tuinbouw en Plantkunde deze dag introduceerde met gerichte campagnes. Ze hoopte hiermee de bloemenverkoop in Nederland te stimuleren. Dat lukte: het populairste moederdagcadeau is tot op de dag van vandaag een bos bloemen.

Een verschuiving van perspectief

Moeder of niet, voor iedereen is het belangrijk om zo nu en dan een blijk van waardering te krijgen. Laten we wel wezen, er is een industrie ontstaan omdat ze niet weten hoe ze zichzelf kunnen waarderen. Echter, in het licht van de oude cultus is moederdag zoals we hem kennen wel degelijk een commercieel gedreven concept.

Persoonlijk grijp ik graag terug naar de bron, de oermoeders. Mijn innerlijke kracht wakkert aan wanneer ik me verbind met deze moedergodinnen. Dit helpt me om mijn pad te gaan als vrouw, moeder, onderneemster, vriendin. Ik heb geleerd om mezelf de waardering te geven die ik nodig heb zodat ik kan doen wat ik doe. Ik focus me dan ook, vanuit mijn passie, op de aarde kleuren die verbonden zijn met onze vrouwelijkheid, de godin in onszelf.

Deze aardekleuren helpen ons om sterk te staan en om op dagelijkse basis goed gegrond te zijn en lekker in je vel te zitten. De aardekleuren leren ons de verbondenheid met onze voorouders te gaan ervaren als ondersteunend en versterkend.

Waardering geven en ontvangen

Ook ik heb lang geworsteld met het thema waardering. Ik kan nu zeggen dat ik zoiets als de Moederdag viering niet nodig heb om me gewaardeerd te voelen. Toch vind ik het fijn, als ik op deze dag een beetje extra aandacht, een attent gebaar of bloemen krijg. We hebben geleerd om als vrouw alles zelf te regelen, wanneer er van buitenaf waardering komt, is dat toch wel heel erg welkom!

Voortaan brand ik een kaarsje als blijk van waardering voor de moedige vrouwen die voor ons hebben gestreden ten koste van zichzelf. Ik zal ze niet vergeten. Moederdag is rijker geworden voor mij. Mij gaat het voortaan om de waardering die wij vrouwen onszelf geven en om de dankbaarheid voor de vrouwen die ons voor gingen. Doe je met me mee?